Zamanaşımı kanunda belirlenen sürelerin geçmesiyle borçluya alacak talebini reddetme hakkı tanıyan bir kavramdır. Yani her bir alacak için kanunda farklı süreler öngörülmüştür. Bu sürenin geçmesi halinde borçlu olan kişi ben artık borcumu ödemiyorum diyebilir. Bu makalemizde özel hukuk alanındaki genel zamanaşımı süresini ve her alacak türü bakımından özel süreleri ele aldık. Konu ile ilgili sorularınızı sayfanın en altından büromuza iletebilirsiniz.
Sözleşmeden Doğan Alacaklarda Zamanaşımı
Sözleşmeden kaynaklı alacaklarda kural olarak zamanaşımı süresi 10 yıldır. Yani özel kanunla farklı bir süre öngörülmeyen her türlü alacak 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacaktır.
Haksız Fiil Zamanaşımı Süresi
Haksız fiiller bakımından üç farklı süre öngörülmüştür. Zararın ve haksız fiili icra eden kişinin öğrenildiği tarihten itibaren iki yılda zamanaşımına uğrar. Öğrenmenin sonradan gerçekleştiği hallerde ise 10 yıllık sürenin ve ceza kanunlarında daha uzun süre öngörülmesi halinde buna ilişkin sürenin dolmasıyla zamanaşımına uğraması mümkündür.
Sebepsiz Zenginleşme Zamanaşımı
Sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacaklar geri isteme hakkının öğrenildiği tarihten itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Geri isteme hakkının sonradan öğrenilmesi halinde sebepsiz zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl dolduğunda zamanaşımına uğrar.
Kıdem Tazminatı Zamanaşımı
Kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarında süreler tablodaki gibidir. Hizmet tespit davası zamanaşımı ve iş kazası zamanaşımı hakkında bilgi almak için bu konudaki makalelerimizi inceleyebilirsiniz.
İcra Zamanaşımı Süreleri
İcra zamanaşımına ilişkin süreler icra dosyasının düşme süresi ile karıştırılabilmektedir. Bir yıl boyunca hiçbir işlem yapılmadığı takdirde icra dosyası işlemden kaldırılır. Dosya Uyap’ta kapalı hale getirilir ve borçlu olan kişilerin e-devletinde görünmez. Ancak dosyanın düşmesi zamanaşımına uğrandığı ya da borçtan kurtulduğunuz anlamına gelmiyor. Basit bir yenileme dilekçesi ile dosya tekrar açılarak işlemlere başlanabilir.
Hacizlerin düşmesi ile de karıştırılabilmektedir. Bir gayrimenkule yani arsa, daire vb. taşınmaz mallara konulan hacizler bir yıl boyunca satış istenmediği takdirde düşer. Araçlar ve diğer taşınır mallarda ise 6 ay içerisinde satış istenmediği takdirde haciz düşer. Ancak alacaklılar tekrar talepte bulunarak yeniden haciz koyabilirler.
Yani zamanaşımını bir yıllık dosya düşme süresiyle ve haciz düşme süreleriyle karıştırmayalım. İcra zamanaşımında süreler çok daha uzundur. Genel süre 10 yıldır. Yani özel bir kanunla daha kısa bir süre belirlenmeyen alacaklar 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Örneğin kredi borçları bu kapsamdadır.
Çekte Zamanaşımı
Çek, senet gibi kambiyo senedinden kaynaklanan alacaklar için ise zamanaşımının süresi 3 yıldır. Bu süreler geçtikten sonra alacaklı kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatamaz. Ancak borcun kaynağı olan asıl ilişkiye dayalı olarak hukuki yollara başvurulması mümkündür.
Kira Alacağı Zamanaşımı
Düzenli olarak ödenen kira, aidat gibi dönemsel edimlerde zamanaşımının süresi 5 yıldır. Bu süre sözleşmeyle belirlenen vade tarihinden itibaren başlar. Örneğin 15 Nisan 2016 vadeli bir kira borcu 15 Nisan 2021’e kadar ödenmezse zamanaşımına uğrar.
Zamanaşımı Defi Nasıl İleri Sürülmelidir?
Bu süreler içerisinde alacaklı dava açmaz ya da icra takibi başlatmaz ise borç zamanaşımına uğrar. Ancak süre geçti alacaklı hiçbir şey yapamaz diyerek rahatlamayın. Alacaklı yine de icra takibi başlatabilir. Bu durumda sizin zamanaşımına ilişkin itirazında bulunmanız gerekiyor.
Çek, senet veya mahkeme kararına dayalı alacaklar zamanaşımına uğramışsa 5 gün içerisinde icra mahkemesine başvurarak itirazınızı yapmalısınız. Diğer icra takiplerinde ise ödeme emri elinize ulaştıktan sonra 7 gün içerisinde itirazınızı yapmalısınız. Dava açılması halinde 2 haftalık cevap süresi içerisinde dilekçe ile itirazınızı belirtmelisiniz.
Siz bu süreler içerisinde itirazda bulunmazsanız, hakim zamanaşımını dikkate alamaz. Aynı şekilde borç zamanaşımına uğradığı halde alacaklıya ödeme yaparsanız alacağınızı geri alamazsınız. Bu nedenle hakkınızı bilmeniz ve süresi içerisinde kullanmanız son derece önemli.
İcra Takibi Zamanaşımını Keser Mi?
Zamanaşımına ilişkin süreler içerisinde dava ya da icra takibi başlatılırsa alacağın zamanaşımına uğrama ihtimali oldukça düşük. Zira icra takibi başlatıldığında zamanaşımı kesilir ve 10 yıllık süre tekrar başlar. Bir yıl boyunca işlem yapılmayarak düşse ve zamanaşımı başlasa dahi her yenilemede 10 yıllık süre tekrar başlar. Dosyanız varlık yönetim şirketlerine devredildiyse süre 20 yıla çıktığından zamanaşımına uğraması bir hayli zor hale gelecektir.
Hak Düşürücü Süre İle Farkı Nedir?
Hak düşürücü sürede kanunda belirlenen sürede belirli iş veya işlemin yapılmaması halinde hak kendiliğinden ortadan kalkar. Zamanaşımında ise süre dolmuş olsa dahi defi ileri sürülmediği takdirde edimlerin ifa edilmesi gerekmektedir.
Zamanaşımı ile ilgili bilinmesi gereken hususlar genel olarak bunlar. İcra takipleriyle ilgili sormak istediğiniz diğer hususları yorumlardan sorabilirsiniz. Kendinize iyi bakın. Hoşçakalın.
