İşverenlere tek taraflı olarak ücretsiz izin kullandırma hakkı tanınması işçileri oldukça zor bir durumda bırakmıştır. İşçi ya 1170 TL sefalet ücretiyle yaşamak zorunda kalmakta ya da kıdem tazminatını çöpe atmak zorunda bırakılmaktadır. Bu yazımızda ücretsiz iznin uygulanması ve sonuçları ile alakalı merak edilen hususlara değineceğiz. Ücretsiz izne ilişkin diğer sorularınızı bizlere sayfanın en altından iletebilirsiniz.
Ücretsiz İzin Nedir?
Ücretsiz izin, iş sözleşmesinin belirli bir süreliğine askıya alınması halidir. Uygulamada 2 türü söz konusudur. İlki kanundan doğan ikincisi ise tarafların anlaşmaları doğrultusunda söz konusu olan ücretsiz izindir. Kanundan doğan haller; işçinin evlenmesi, yakın birinin vefatı, yol izni, mazeret izinleri ve doğum iznidir. İkincisi ise tarafların anlaşmaları doğrultusunda söz konusu olan aylıksız izindir. Tarafların iradeleri doğrultusunda gerçekleşen ücretsiz izne dair kanunda bir düzenleme yoktur. İradi aylıksız izin uygulaması daha çok Yargıtay kararları ile işlerlik kazanmıştır.
Ücretsiz iznin söz konusu olduğu hallerde tarafların iş sözleşmesinden doğan borçları karşılıklı olarak askıya alınır. Bu durumlarda işverenin işçiye ücret ödeme borcu, işçinin de işverene iş görme borcu ertelenmiş olur. Ancak işçinin işverene sadakat borcu ve işverenin işçiyi gözetme borcu devam eder.
Ücretli İzin Nedir?
Ücretli izin işçilere bir yıllık çalışmalarının karşılığında verilen yıllık izin sürelerini ifade etmektedir. İşverenin pandemi süresinde işçilere birikmiş yıllık izinlerini kullandırması da mümkündür.
Ücretsiz İzin Ödeneği Kimlere Verilir?
Pandemi sebebiyle işveren tarafından ücretsiz izne çıkarılan ve 15 Mart 2020 tarihinden sonra işten çıkarılan işçiler ücretsiz izin ödeneğine başvuru hakkına sahiptir. Ücretsiz izin ödeneğine başvuru online olarak yapılabilmektedir.
Pandemi Ücretsiz İzin Ödeneği Ne Kadar?
15 mart 2020 itibariyle ücretsiz izne çıkarılan ve işsizlik maaşı alamayan işçiler aylık 1170 TL ücretsiz izin ödeneği alacaktır.
Ücretsiz İzinde İşten Çıkarılma Mümkün Müdür?
İşten çıkarma yasağı nedeniyle, işveren ancak işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları, devamsızlık vb. haklı sebeplerin varlığı halinde fesih yapabilir.
Ücretsiz İzin Hakkı Hangi Hallerde Doğar?
İşçinin ücretsiz izne çıkması bazı durumlarda kanundan doğar. Yani bu izin, tarafların karşılıklı rızalarına ihtiyaç duyulmadan tek taraflı irade beyanıyla kullanılabilir. Kanundan doğan bu hakkın kullanılması, tek taraflı irade beyanı ile karşı tarafa bildirilmesi şeklinde olmakta ve işverenin kabulüne ihtiyaç duyulmamaktadır. Bunlar; evlenme izni, doğum izni, süt izni, analık izni, yol izni şeklindedir.
Ücretsiz İzinde Tazminat Hakkı Var Mıdır?
İşçi haklı nedenlerin varlığı halinde ücretsiz izinde de iş akdini feshedebilir ve tazminat alabilir. İşçi için haklı neden teşkil eden hususları tazminat hesaplama sayfamızdan inceleyebilirsiniz.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Kaç Gündür?
İş Kanunu’na göre doğum yapan işçiye 6 aya kadar ücretsiz iznin verilebileceği belirtilmiştir. Doğum yapan işçi, iş sözleşmesinin bu 6 ay içinde feshedilmesi halinde işe iade davası açabilir. Hatta işçinin yasal izin süresi içinde iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde tazminat ve ödenmeyen diğer işçi haklarını da talep etmesi mümkündür.
İşveren İşçiyi Ücretsiz İzne Çıkarabilir Mi?
Pandemi öncesinde işveren, işçinin yazılı rızasını almadan ücretsiz izne çıkaramazdı. Ancak koronavirüs salgını sebebiyle işten çıkarma yasağı uygulandığı için yapılan yasal düzenleme ile işveren tek taraflı olarak işçiyi ücretsiz izne çıkarabilmektedir.
Ücretsiz Yol İzni Kaç Gün Verilir?
İşçi senelik izin hakkını şehir dışında kullanmak isteyebilir. Senelik izin hakkını şehir dışında kullanmak isteyen işçi, bunu ispatlaması halinde işveren tarafından işçiye 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilir. İşçinin tatilini şehir dışında geçireceğini otobüs biletleri vb. belgelerle ispatlaması mümkündür.
Ücretsiz İzin Şartları Nelerdir?
Pandemiden önce aylıksız izin teklifinin işçiye yazılı yapılması ve işçinin teklifi 6 gün içinde yazılı olarak kabul etmesi gerekirdi. Pandemiden sonra ise aylıksız izin için herhangi bir şart aranmamaktadır.
Ücretsiz İzin Süresi Ne Kadar?
Aylıksız izin teklifinde, süre belirtilmesini şart koşacak herhangi bir düzenleme kanunda yoktur. Tarafların anlaşması halinde istenildiği kadar aylıksız izin süresi belirlenebilecektir. Pandemi sonrasında ise kanunla 3 aylık izin süresi belirlenmiş olsa da bu süreler 4 kez uzatılmıştır. Cumhurbaşkanı’nın 30 Haziran 2021 tarihine kadar bu süreleri uzatma yetkisi bulunmaktadır.
Pandemi Ücretsiz İzin Sebebi Midir?
Salgın hastalıklar nedeniyle işveren, işçiye ücretsiz izne çıkmasını teklif edebilir. Ancak kural olarak tarafların karşılıklı anlaşmalarına bağlıdır. Ücretsiz iznin niteliği gereği geçici olması ve makul bir süre için işveren tarafından teklif edilmesi gerekmektedir. Salgın sonrasında en kısa zamanda işçiler, işyerlerine dönüş yapmalıdır. Koranavirüs döneminde ise geçici yasal düzenlemeyle pandeminin aylıksız izin sebebi olduğuna şüphe yoktur.
Memurun Ücretsiz İzin Hakkı Var Mı?
5 yıllık hizmet süresini dolduran memura, istediği takdirde memuriyet hayatı boyunca ve en fazla 2 defada kullanılmak üzere toplamda 1 yıla kadar ücretsiz iznin verileceği kabul edilmiştir. Fakat sıkıyönetim, olağanüstü hâl veya afet hâli ilan edilen bölgelerde belirli süre görev yapan memurlara bu süre zarfında aylıksız izin verilmesi söz konusu olamaz.
Özel Sektörde Aylıksız İzin Hakkı Var Mıdır?
Mevzuatta özel sektör için yol izni, evlenme izni, ölüm izni, mazeret izni ve doğum izni olarak düzenlenmiş aylıksız izin hakları vardır. Bunların dışında tarafların anlaşması halinde de özel sektörde ücretsiz izin hakkı kullanılabilmektedir. Kanunda sayılanların dışında işçilerin tek taraflı olarak ücretsiz izin hakkını kullanması mümkün değildir.
Analık İzni Veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelikteki Hakları Nelerdir?
Kadın işçiler doğumdan önce sekiz ve doğum sonrası sekiz hafta olmak üzere toplamda on altı haftalık analık izne sahiptir. Ancak bu süre doktorun uygun bulması halinde kadın işçinin doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışabileceği kararlaştırılabilir. Analık izninin bitiminden sonra çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi sebebiyle; ilk doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 ve sonraki doğumlarda 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izne hak kazanılır. Kadın işçi isterse doğum yaptıktan sonra altı aya kadar ücretsiz izni işverenden talep edebilir.
Kadın işçi analık izni ve ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğun zorunlu ilköğretim döneminin başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kısmi çalışma talebinde bulunabilir. Ancak bu haktan faydalanabilmek için talebin yazılı olarak işe başlama tarihinden 1 ay önce sunulması gerekir.
Öğretmenin Ücretsiz İzin Hakkı Var Mı?
Öğretmenler de 5 hizmet yılını doldurduktan sonra istedikleri takdirde 1 yıla kadar ücretsiz izne çıkabilirler.
Ücretsiz İzin Uzatıldı Mı?
Cumhurbaşkanı kararına göre işten çıkarma yasağı bitiş tarihi 17 Ocak 2021 olarak belirlenmiştir. Artan vakalarla birlikte kısa çalışma ödeneği 28 Şubat 2021’e kadar uzatılmıştır. Buna paralel olarak işten çıkarma yasağının da erteleneceğini söyleyebiliriz. İşten çıkarma yasağının uzama ihtimali sebebiyle ücretsiz iznin de uzaması gündeme gelebilir.
Ücretsiz İzin Kıdemden Sayılır Mı?
Ücretsiz izin, iş sözleşmesinin askıya alınması anlamını taşıdığı için kıdem tazminatı hesaplamasında dikkate alınmaz. Aylıksız izinin bitiminden sonra tekrar işçi çalışmaya başlatılmazsa tazminat hesaplamasında işçinin aylıksız izinden önce son kez çalıştığı gün dikkate alınır.
1 Ay Ücretsiz İzin Olur Mu?
İşçinin ücretsiz izne çıkarılabilmesi, kanuna göre tarafların ortak iradeleri ile olur. Taraflar makul ve belirli bir süreliğine ücretsiz izne karar verebilir.
Ekonomik Kriz Nedeniyle Ücretsiz İzin Mümkün Mü?
İşyerinin maliyetlerini kontrol altında tutmak durumunda olan işveren, ekonomik tasarruf tedbirlerinin yanı sıra işyerindeki işçilerin sayısında da düzenleme yapmak durumunda kalabilir. İş hukukunda ana ilkelerden biri fesih son çare olmalı ilkesidir. Feshin son çare olması ilkesi uyarınca ekonomik kriz nedeniyle işçilerle anlaşarak işçiler ücretsiz izne çıkarılabilir.
4/B Sözleşmeli Personel Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Var Mı?
4/B’ye bağlı sözleşmeli personeller, doğum yaptıktan sonra 6 aya kadar ücretsiz izne sahip olur. Ayrıca 4/B’ye bağlı personeller askerlik, evlat edinme gibi durumlarda da ücretsiz izne hak kazanırlar.
İşçi En Fazla Kaç Gün Ücretsiz İzne Çıkarılabilir?
Cumhurbaşkanı kararı neticesinde yürürlüğe giren işten çıkarma yasağı süresince işveren işçiyi ücretsiz izne çıkarabilir. Bunun için işçinin rızası aranmamaktadır.
Ücretsiz izin covid-19 salgını sebebiyle bazı işverenler tarafından istismar edilir bir hal almıştır. Ücretsiz iznin, yasaya ve Yargıtay kararlarına uygun olması gerekir. Aksi takdirde hak kayıplarına sebebiyet verir. Bu konu hakkındaki sorularınızı bize aşağıdaki form aracılığıyla iletebilirsiniz.
