ÜCRETLİ İZİN NEDİR?

Yıllık ücretli izin, işçinin kanunen kendisine tanınmış bir haktır. Sene boyunca çeşitli zorluklarla mücadele ederek çalışan işçilerin dinlenebilmesi için çeşitli izinler verilir. Bu yazımızda ücretli izne ilişkin en çok sorulan sorulara yanıt vermeye çalıştık. Ücretli izne dair sorularınızı sayfanın en altından bize iletebilirsiniz.

Ücretli İzin Nedir?

İşçinin bir yıllık çalışmasına karşılık olarak kanunda belirtilen süreler kadar ücreti de ödenmek suretiyle verilen izine ücretli izin denir. Yıllık ücretli izin bölünemez, devredilemez ve vazgeçilemezdir. Anayasal bir hak olan ücretli iznin süresi, işçinin kıdemine bağlı olarak değişmektedir.

Ücretli İzin Hakkı Ne Zaman Doğar?

Mevzuata göre ücretli izne hak kazanabilmek için işçi en az 1 yıllık kıdeme sahip olması gerekir. Mevsimlik ve kampanya işlerinde ücretli izine hak kazanılmamaktadır. Bunlara ilave olarak bir yıldan kısa süreli iş sözleşmelerinde de işçilerinde senelik izin hakları yoktur.

Yıllık Ücretli İzin Süreleri Ne Kadardır?

İş Kanunu’nda işçiye verilecek yıllık izin süreleri düzenlenmiştir. Bu düzenleme işçinin yaşı ve kıdemi göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Söz konusu maddeye göre işçilerin yıllık ücretli izin süreleri;

• Hizmet süresi 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olan işçiler için senelik 14 günden az olamaz.
• Çalışma süresi 5 yıl ile 15 yıl arası olan işçiler için senelik 20 günden az olamaz.
• Hizmet süresi 15 ve daha fazlası olanlar için ise 26 günden az olamaz.

Ayrıca 18 yaşından küçük işçiler ve 50 yaşın üzerindeki işçiler için yıllık ücretli izin 20 günden az olamaz. Düzenlemede yer alan gün kelimesinin takvim günü mü yoksa iş günü mü olduğu tartışması vardır. Ancak yıllık ücretli izin sürelerinin işgünü olduğu açıktır. Zira kanuna göre hafta tatili izin süresinden sayılmamıştır.

Ücretli İzin Kapsamında Sayılmayan Günler

İşçilerin ücretli izinleri hesaplanırken bazı özel günleri hesaptan düşmek gerekir. Ücretli izne denk gelen hastalık günleri, mazeretli olarak çalışılmayan günler, fesih bildirim süreleri ve yeni iş arama izinleri ücretsiz izin kapsamına girmez.

Yıllık İzinde Yol İzni

Yol izni de aslında yıllık ücretli iznin amacına hizmet eder. Ücretli iznini işyerinin bulunduğu yerden başka bir yerde geçirmek isteyen işçiye işveren tarafından verilmesi zorunludur. Ancak yol izni ücretsiz izin kapsamındadır. Bu kapsamda işveren işçiye 4 güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır. Tabii ki işçi de yıllık iznini şehir dışında geçireceğini işverene ispat etmelidir.

Yıllık İzin Ücreti Hesaplama Nasıl Yapılır?

Ölüm veya işten ayrılma durumlarında kullanılmayan yıllık ücretli iznin ücreti, işçinin aldığı son brüt ücreti esas alarak hesaplıyoruz. Ancak bu hesaba fazla mesai ücreti, prim ya da ek yardım ücretlerini dahil etmiyoruz. Ayrıca SGK işçi ve işsizlik primi ve vergi kesintileri hesaba katıyoruz.

Örneğin yıllık izin hakkı 15 gün olan bir çalışanın aylık brüt ücreti 3000 TL olsun. Bu işçi, işten çıktığında kendisine 3000/30=100 TL günlük brüt ücret. 100×15=1500 TL ödeme yapılacaktır.

Kullanılmayan Yıllık İzin Süresi Sonraki Yıllara Devreder Mi?

Esas olan yıllık izinlerin bir sonraki yıl içerisinde kullandırılmasıdır. Anayasal bir hak olan yıllık izin, işçinin dinlenmesi için vardır. İş sözleşmesi devam ettiği müddetçe ücrete dönüşmez. Ancak yıllık iznin tamamının kullanılmaması halinde bir sonraki yıllara devri söz konusu olur.

Yıllık İzin Ücreti Ne Zaman Ödenir?

Kullanılmayan yıllık izin ücretlerini işveren, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki brüt ücret üzerinden öder. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı da iş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibariyle başlar.

Ücretli İzin Formu Nasıl Doldurulur?

İşçinin işyerinde 1 yılı doldurmasıyla yıllık izne çıkma hakkı doğar. İşçi, yıllık izin talebini izin formu ile bildirir. İzin formunda işçinin şahıs bilgileri ve izin ile alakalı bilgileri yer alır. İzin formunu uygun şekilde dolduran işçi bu belgeyi işverene teslim eder. İşveren bu belgeyi saklamak zorundadır.

İdari İzin Ücretli Mi Ücretsiz Mi?

Sıkça tartışılan izin türü olan idari izin yalnızca kamu personelleri için söz konusudur. İdari izin haklarını kullanan kamu personellerinin yıllık izinlerinden bu süre düşer. Söz konusu bu izinde kamu personelleri çalışmasalar dahi ücretlerini alırlar. Devlet memurları ve kamu personelleri idari izinden yararlanırlar.

Ücretli İzin Yargıtay Kararı -1

“Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinler bu fesih ile ücrete dönüştüğü göz önüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır. İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır. İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.” (Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 2019/2321 E. 2020/4579 K. 24.12.2020 tarihli ilam)

Ücretli İzin Yargıtay Kararı -2

“Somut olayda davacı vekili süre belirtmeksizin yıllık izin haklarının kullandırılmadığını iddia etmiştir. Mahkemece, ispat yükü üzerinde olan işverence imzalı yıllık izin defteri ve eşdeğer belge sunulmadığı gerekçesiyle davacının toplam hizmet süresine göre 9 yıllık dönemde hiç izin kullanmadığı gerekçesiyle 150 gün yıllık izin hakkının bulunduğu kabul edilerek yıllık ücretli izin alacağı hüküm altına alınmıştır. Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının 9 yıllık çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmadığı hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi  2020/3478 E.  ,  2020/19805 K. 23.12.2020 tarihli ilam)

Ücretli iznin varlığı sosyal hukuk devletinin olmazsa olmazlarındandır. Bu kadar önemsenen ücretli izne karşı özellikle özel sektörde çeşitli hileler geliştiriliyor. Hak kaybına uğramamak adına ücretli izine ilişkin sorularınızı bize alttaki form aracılığı ile iletebilirsiniz.