SENELİK İZİN

Senelik izin hakkı, temel bir insani hak olup işçinin çalışma hayatında daha verimli olması açısından  gereklidir. Nitekim başta anayasamız olmak üzere birçok evrensel sözleşme ve belgede de bu hak güvence altına alınmıştır. Bu yazımızda senelik izin hakkı hesaplamanın püf noktalarına değineceğiz. Senelik izin hesaplama ile alakalı sorularınızı sayfanın en altından bize iletebilirsiniz.

Senelik İzin Nedir?

Senelik izin hakkı, bütün bir yıl boyunca çalışmış olan işçiye dinlenmesi ve gerek bedensel gerek ruhsal sağlığını koruması amacıyla verilen izindir. İşçinin dinlendiği süre boyunca ücretinden herhangi bir kesinti yapılmaz. Bir dinlenme hakkı niteliği taşıyan senelik izin hem Anayasa’da hem de İş Kanunu’nda güvence altına alınmıştır. Bu husus onun değiştirilmez ve ortadan kaldırılmaz özelliğini ortaya koymaktadır.

Senelik İzin Hakkı Ne Zaman Doğar?

İşçiler aşağıdaki şartları sağladıkları takdirde senelik izin hakları doğar;

• İşçi, İş Kanunu kapsamına dahil olmalıdır. İş Kanununa dahil olmayan işçilerin senelik izin hakkı yoktur. Bununla birlikte İş Kanunu’na dahil olup da mevsimlik işlerde, kampanya işlerinde ve süreksiz işlerde yıllık izin hükümleri uygulanmayacaktır.
• İşçi, en az 1 yıl çalışmış olmalıdır. İşçi, işyerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere, en az 1 yıl çalışmış olması koşuluyla yıllık izne hak kazanır. Bir yıllık sürenin hesabı, işçinin işe giriş tarihinden itibaren başlar.

Senelik İzin Süreleri Kaç Gün?

18-50 yaş arasındaki işçilerin hizmet sürelerine göre verilecek senelik izin hakları aşağıdaki gibidir.

• 1-5 yıla kadar (5 yıl dâhil) olanlara en az 14 gün,
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara en az 20 gün,
• 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara en az 26 gün izin verilir.

Senelik İzin Hesaplama Nasıl Yapılır?

Senelik izin hesaplamak için çalışan kişinin mesleğini, doğum tarihini, işe başlama tarihini bilmek gereklidir. Örneğin, çalışanım1z 1 Ağustos 1980 doğumlu ve 1 Aralık 2000 yılında işçi olarak işe başlamış olsun. Bu kişi 2020 itibari ile çalıştığı yerde 20 yıllık kıdem derecesine sahip olacaktır. Bununla birlikte 1 Aralık 2019 – 1 Aralık 2020 tarih aralığındaki çalışması için hak ettiği yıllık izin en az 26 gündür.

Bir başka örnek; çalışanımız bir iş yerinde 2 ay deneme süreli, 10 ay normal çalışmış yani toplamda 1 sene çalışmış olsun. Bu durumda işçi en az 14 günlük senelik izne hak kazanacaktır. Yani deneme süresi yıllık izin hesaplanırken dahil edilmektedir.

Yargıtay, yıllık iznin hesaplanması ile alakalı bugüne dek yüzlerce karar vermiştir. Yargıtay’ın kararına göre işçinin, dava açılana dek hak ettiği yıllık izin hesaplanırken toplamda ne kadar çalıştığına bakılmayıp, her yıl bakımından ayrı ayrı hesaplanması gerektiği benimsenmiştir. “4857 sayılı Kanunun 53. maddesine göre hizmet süresi bir yıldan beş yıla kadar olan işçilerin yıllık izin süresi 14 gün, beş yıldan fazla on beş yıldan az olanların ise 20 gün olup hükme esas alınan bilirkişi raporunda davalı işyerinde 7 tam yıllık hizmet süresinin her yılı için 20 gün üzerinden yıllık izin süresi hesabı yapılması da hatalı olup, ayrı bir bozma nedenidir.”(9. Hukuk Dairesi  2016/18888 E. 2020/797 K ve 21.01.2020 tarihli karar)

50 Yaş Üstü Senelik İzin Hakları Kaç Gündür?

İş Kanunu yaşları itibariyle çalışma temposuna yenik düşebilecek nitelikteki işçilerin yıllık izin haklarını ayrıca düzenlemiştir.  50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi en az 20 gündür. 18 yaşından küçük işçilere de en az 20 gün yıllık izin hakkı verilir.

Memur Yıllık İzin Hakkı Kaç Gündür?

Devlet memurlarının yıllık izin süresi, işçilerin yıllık izin sürelerine göre biraz farklıdır. 657 sayılı kanuna tâbi memurların hizmet süresi 1 yıldan 10 yıla kadar olanlar için 20 gün, hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için 30 gündür.

Yol İzni Yıllık İzne Dahil Midir?

Yıllık iznini şehir dışında geçirecek işçiye talepte bulunması durumunda ve yıllık iznini şehir dışında geçireceğini ispatlaması halinde işverence ücretsiz yol izni verilecektir. İşçinin hakkı niteliğinde olan bu izin en fazla 4 güne kadar verilir.

Senelik İzin Günleri Kapsamında Sayılmayan Günler

İşçilerin senelik izin kullandığı dönemlerin bazı özel günlere denk gelmesi halinde, yıllık izin sürelerinin belirtilen gün ve süreler ile iç içe geçemeyeceği gerek İş Kanunu’nda gerekse diğer kanunlarda belirtilmiştir. Bahsedilen özel günler;

• Milli bayramlar, hafta tatili ve genel tatil günleri; Önceden belirlenmiş bir izin planının olmaması durumunda, işçinin kullanacağı yıllık iznin ulusal bayram ve genel tatil günlerine denk gelip gelmeyeceğinin tespiti mümkün değildir. Ancak her 6 iş gününden sonra denk gelen hafta tatili günleri sayısı bulunarak, yıllık izin ücreti hesabına eklenmesi gerekmektedir.
• İzin süresine rastlayan hastalık günleri; Yıllık izin süresi içerisinde hastalık geçiren işçi bu durumunu doktor raporuyla belgelediği takdirde istirahatli olduğu günler yıllık izin süresinden düşülür.
• Fesih bildirim süreleri  ve yeni iş arama izinleri.
• Mazeretli olarak çalışılmayan günler; İşveren tarafından yıl içinde verilmiş mazeret izinleri yıllık izin kapsamında sayılmaz.

Senelik İzin Parası Hesaplama Nasıl Yapılır?

Senelik izin hakkı, iş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından feshi halinde, ölüm yada emeklilik halinde ücrete dönüşür. İşçinin kullanmaya hak kazandığı ancak kullanmadığı izinli gün sayısı, işçinin iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki günlük brüt maaş ile çarpılarak brüt yıllık izin ücreti hesaplanır. Hesaplanan tutardan bazı kesintiler çıkarılır ve işçinin eline geçecek net tutar elde edilir.

Senelik İzin Formu Nasıl Doldurulmalı?

İşyerinde 1 yılı dolduran çalışan, işverenden senelik izin talep edebilir. Çalışan, izin formu ile yıllık izin hakkını kullanmayı talep edebilir. İzin formu; çalışan tarafından doldurulup, işveren tarafından saklanması zorunlu olan bir belgedir. İzin formu içerisinde izin talebinde bulunan çalışanın şahıs bilgileri, imzası, izne ayrılacağı ve izinden döneceği tarih, izni onaylayan yetkili kişinin imzası bulunmalıdır.

Senelik İzin İle İlgili Yargıtay Kararları

Senelik izin ücreti alacağına ilişkin davada, alacağa faiz işletilmesi ile ilgili bir Yargıtay kararında aynen şu metne yer verilmiş. “Her ne kadar davacının yıllık izin ücretine bankalarca uygulanan en yüksek banka mevduat faizinin işletilmesine karar verilmiş ise de yerleşik Yargıtay içtihatları ve davalının talebi gözetilerek yıllık izin alacağına yasal faiz işletilmesi gerektiği hususunun gözetilmemesi de bir diğer bozma sebebidir.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi  2017/17261 E. 2020/12878 K. ve 21.10.2020 tarihli ilam)

Yıllık izin hakkı, iş sözleşmesi başka bir işverene devredilse dahi kaybolmayacaktır. Nitekim, Yargıtay da bunu kabul etmiş ve bir kararında konuyu izah etmiştir. “Yıllık ücretli izin hakkının ücrete dönüşmesi ancak iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra ortaya çıkacağından, sözleşme devri düzenlemesinin esas amacı olan feshin son çare olması ilkesi ışığında sözleşmenin devamını sağlamayı amaçladığından dolayı sözleşmenin devrini kabul ettiğimizde sözleşmenin sürdüğünden bahisle yıllık ücretli izin hakkının alacak hakkına dönüşmesi ve de devreden işverenin sorumluluk durumunun ortadan kalkmasından dolayı devreden işverenin yıllık ücretli izin alacağından sorumluluğu söz konusu olamayacaktır. Ayrıca kıdem tazminatı alacağı da iş sözleşmesinin sonlanması ile doğan bir alacak kalemi olduğundan 6111 sayılı Kanuna göre devir halinde de son devralan ve devreden işçinin kıdem tazminatından müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaktır.”(Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 22. Hukuk Dairesi  2017/29399 E. 2020/9540 K. ve 14.07.2020 tarihli ilam)

Senelik izin hesaplama, her çalışanın aklını meşgul eden bir husustur. Çalışan, hayalini kurduğu yıllık izne herhangi bir hak kaybına uğramadan kavuşmak için sahip olduğu hakları iyi bilmelidir. Ayrıca iş sözleşmesinin feshi halinde sahip olunan yıllık izin hakları da çalışanın temel hakkıdır. Senelik izin hakkı hakkında aklınıza takılan soruları aşağıdaki formu doldurarak bize iletebilirsiniz.