Kripto para yasal mı? Bugünlerde para piyasalarına dair hepimizin aklındaki en önemli soru belki de bu. Konumuz para piyasalarında devrim niteliğinde sayılan kripto paralar. Kripto paralar sahiden yeni bir devrin başlangıcı mı yoksa dolandırıcılar için yeni ekmek kapısı mı? Yasal kripto para var mı? Kripto para almak satmak yasal mı? Kripto para madenciliği yasal mı? Büyük olsun küçük olsun birçok yatırımcı bugünlerde bu sorulara yanıt arıyor.
Kripto paralar gerçekten günden güne hayatımızda önemli bir yer edinmekte. Fakat çok yeni bir oluşum olduğu için vatandaşlar bu mecrada nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda tereddütler yaşıyorlar. Biz de bu yazımızda kripto para yasal mı ve benzeri sık sorulan sorulara yanıt vermeye çalıştık. Bu konu ile alakalı sorularınızı sayfanın en alt kısmından sorabilirsiniz.
Kripto Para Yasal Düzenleme Var Mı?
Kripto para birimleri, maddi değer karşılığına sahip olmalarından dolayı elektronik para, emtia veya menkul değer kategorisinde sayılabilirler mi? Yakın bir zamana kadar bu konuda mevzuatımızda herhangi bir yasal düzenleme mevcut değildi. 16 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” ile 3. madde 1. fıkrası itibari ile “kripto varlık” deyimine mevzuatımızda da bir tanımlama getirilmiştir. Bu tanıma göre kripto paranın dijital mecrada üretilen, muhafaza edilen, dağıtıma sunulan fakat itibari para, kaydi para, elektronik para, menkul kıymet vb. hiçbir suretle nitelendirilemeyen gayri maddi varlık olarak kabul gördüğü anlaşılmaktadır. Bu yönetmelik ile kripto paranın tanımı ve unsurları da yasal düzlemde ilk kez ortaya konulmuştur.
Bununla beraber aynı yönetmeliğin 3. maddesinin 2. ve 3. fıkralarında; kripto varlıkların ödemelerde doğrudan doğruya veya dolaylı olacak şekilde kullanılamayacağı ve yine bu kripto varlıkların ödemelerde doğrudan doğruya veya dolaylı olacak şekilde kullanılmasına yönelik herhangi bir hizmet sunulamayacağı yasal düzenleme altına alınmıştır. Görüleceği üzere yayınlanan bu yönetmelik ile kripto paraya dair yasal bir çerçeve çizilmiş ve gayri maddi varlık olduğu ayrıca vurgulanmıştır. Bunun yanında anılan yönetmelik ile birlikte kripto paraların ödeme vb. işlemlerde kullanılamayacağı kati surette belirtilmiştir.
Kripto Para Alıp Satmak Yasal Mı?
Kripto paraları ödeme aracı olarak kullanamıyoruz, peki bunları alıp satmak yasal mı? dediğinizi duyar gibiyiz. Yukarıda bahsi geçen aynı yönetmeliğin 4. maddesinde hüküm altına alınan düzenlemeler tereddüt yaratmıştır. Bu düzenlemeler, gerek gündelik hayatta gerek sosyal medyada kripto para alım satımına ilişkin yasak getirildiği şeklinde yorumlandı. Peki gerçekten böyle mi oldu? Düzenlemeye bakacak olursak böyle bir yasak söz konusu değil diyebiliriz. Genel olarak kripto varlık alım satımına aracılık eden oluşumlara yönelik olarak, Ödeme Hizmetleri Kanunu veya bu yönetmelik kapsamında bir düzenleme öngörülmemiş ve bu kapsamda ilgili kuruluşların kripto varlık alım satım işlemlerine aracılık etmelerine ilişkin bir yasak konulmamıştır.
Bu konuya ilişkin yatırımcıların içlerini ferah tutması gerektiğini söyleyebiliriz. Söz konusu düzenleme yatırımcıyı herhangi bir mağduriyete uğratmayacaktır. Anılan bu düzenleme, ödeme kuruluşlarının ve elektronik para şirketlerinin bu alanda transfer yapmasını, bu oluşumların transfere aracılık etmesinin usul ve esaslarını düzenleyen bir kanuni düzenlemedir. Dolayısıyla bu düzenleme, elektronik para şirketlerini ilgilendirmektedir. Kripto para alım satımı yapan platformlara ve bu mecralardaki yatırımcılara dair herhangi bir kısıtlama veya yasak getirmemektedir.
Kripto Para Yasası Getirilecek Mi?
Günümüzde kripto paraların yeni bir oluşum olduklarından bahsetmiştik. Bu sebeple ülkemizde ve diğer ülkelerde yasal düzenlemeler henüz tam anlamıyla oluşmamıştır. Birçok ülkede henüz herhangi bir yasal düzenleme yapılmamışken bazı ülkeler de konuya ilişkin yeni yeni yasal düzenlemeler getirmektedirler. Bu konuya ilişkin gerek iç hukuka yönelik, gerek küresel ölçekte çalışmalar yürütülmektedir. Fakat bu düzlemde rol model olarak alınabilecek bir yasal düzenleme dünya çapında henüz yapılmamıştır.
Ülkemizdeki duruma bakacak olursak herhangi bir yasal düzenleme yapılıp yapılmayacağı merak edilmektedir. Şu ana kadar bakacak olursak yukarıda da epeyce anmış olduğumuz 16 Nisan 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayılanmış olan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” bu alana dair doğrudan düzenleme içeren ilk yasal metindir. Söz konusu bu yasal düzenlemenin yürürlük tarihi ise 30 Nisan 2021 olarak belirlenmiştir. Peki bu kripto para konusuna ilişkin başkaca bir yasal düzenleme yok mu? Bu soruya şu an için vereceğimiz cevap hayır şeklinde olacaktır. Merkez Bankası Başkanı bu konu üzerinde gayretli bir çalışma içerisinde olduklarını açıklamıştır. Bir kaç haftaya kadar kapsamlı bir yasal düzenlemenin ortaya konulacağını dile getirmiştir.
Kripto Para Madenciliği Yasal Mı?
Kripto para yasal mı sorusunun ardından kripto para madenciliği yasal mı akla gelen soru olacaktır. Öncelikle kripto para (sanal para) madenciliği denilen kavram nedir? Kısaca altın madenciliğine benzetilmektedir. Şu şekilde tanımlanabilir: Kripto para transferlerine dair hareketlerin blok zincirine eklenmesidir. Hareketler, blok zincirine blok adı verilen kümeler ile eklenir. Bu ekleme, çok yüksek bilgi işlem gücü gerektiren kriptografik problemlerin çözümü ile gerçekleşir. Kısaca bu şekilde tanımlanabilecek olan kripto para madenciliğinin yasal olup olmadığı konusuna bakacak olursak; madenciliğin lehine veya aleyhine herhangi bir yasal düzenleme henüz yapılmamıştır. Buradan da yola çıkarak şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki anayasa tarafından da hukuk devleti olmanın bir gereği olarak güvence altına alınmış olan “suçta ve cezada kanunilik ilkesi” gereği, yasalarca yasaklanmamış olan bir fiil suç kapsamında sayılamayacaktır. Bu sebeple kripto para madenciliği yapılabilmesinin önünde herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.
Kripto Para Yasal Olan Ülkeler Hangileridir?
Kripto para yasal mı? Bu konuya ülkemiz açısından zaten değindik, gelin bir de dünyanın diğer ülkelerindeki duruma kısaca değinelim.
Afganistan, Pakistan, Bangladeş, Cezayir, Makedonya, Suudi Arabistan, Katar, Vietnam, Vanuatu, Bolivya, Rusya ve Çin. Bu ülkeler bu konuda kripto para piyasasına katı bir yasak getirmiştir.
Hindistan, Ekvador, Endonezya, Fas, Zambiya, Mısır ve Nepal. Kripto para piyasasını yasaklamamakla beraber bu piyasaya sınırlı kullanım hakkı tanımıştır. Bu çerçevede anılan ülkeler, banka ve finansal merkezlerinin kripto para borsaları ile ilişki kurmalarına genel olarak izin vermemektedirler. İzin veriyorlarsa da sıkı şekilde denetlemektedirler.
Japonya, İngiltere, Amerika, Kanada, Malta, Ukrayna, İsviçre, Slovenya, Hong Kong ve Almanya. Bu ülkelerin de dahil olduğu 111 ülke, kripto para piyasasını yasal kılmıştır. Bu ülkelerin bu şekilde hareket etmesindeki en büyük iki motivasyon, bu piyasada yapılan yatırımlardan elde edilen gelirlere ilişkin vergi alınabilmesi ve dolandırıcılık suçu, bilişim suçu vb. mağduriyet yaratılabilecek durumlarda hukuki işlem yapılabilmesidir.
Arjantin, Kenya, Ürdün, Kazakistan, Kolombiya, Birleşik Arap Emirlikleri, Tanzanya. Bu ülkelerin de dahil olduğu birçok ülke bu konuda henüz bir yasal tavır almamışlardır. Bu ülkeler, kripto paraya dair herhangi bir tanımlama, kısıtlama vb. yasal düzenleme getirmemişlerdir. Bu doğrultuda çalışmayı sürdürdüklerini ifade etmektedirler. Yakın bir zamana kadar ülkemiz de bu grup ülkeler arasında yer almaktaydı.
Kripto Para Türkiye’de Yasal Mı?
Bu soruya son bir bakış açısını da Ceza Hukuku açısından dile getireceğiz. Kripto paraların; vergi kaçakçılığı, kara para aklama, dolandırıcılık suçu, terörün finansmanı vb. gibi ülkelerin iç hukuklarında özel önlemler almış olduğu suçlarda kullanılması, gerek ulusal bazda gerek uluslararası bazda tereddütlere ve korkulara sebep olmaktadır. Tüm dünya gibi ülkemiz de bu para piyasalarının gelişimini yakından izlemektedir. Bu gelişim nezdinde kripto para piyasasına dair sağlam bir yasal zemin oluşturma çabası içerisindedir.
Ceza hukuku açısından kripto para piyasasına getirilecek olan yasal düzenlemelerin yalnız ulusal düzeyde tutulması yetersizdir. Kripto para piyasalarına ilişkin merkezi bir otorite ve herhangi bir denetim mekanizması bulunmamaktadır. Kripto para hareketleri dünyanın farklı ülkelerinde kimliği belirsiz kullanıcılar tarafından rahatlıkla gerçekleştirilebilmektedir. Bu nedenle suçların engellenebilmesi ve faillerin ortaya çıkarılabilmesi açısından uluslararası yasal düzenlemeler ve işbirliği gerekmektedir.
Kripto paraların kullanımına ilişkin halihazırda bir yasak Türk Hukuk Mevzuatında bulunmamaktadır. Dolayısıyla suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereğince suç olarak atfedilmemiş ve yaptırıma bağlanmamış fiiller serbesttir. Kısaca ifade edecek olursak kripto para yasaldır.
Kripto para yasal mı? ve benzeri aklınıza gelen her türlü soruyu aşağıdaki formu doldurarak büromuza iletebilirsiniz.
