HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI NE DEMEK?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, Türk Ceza Hukuku’nda büyük bir öneme sahiptir. Bu uygulama, suçlu bireylerin topluma yeniden kazandırılması ve ıslah edilmesi açısından önemli bir rol oynamaktadır. Bu makalemizde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı nedir sorusunu ve müvekkillerimiz tarafından sıkça sorulan soruları cevaplandırmaya çalıştık. Sizde sormak istediğiniz soruları sayfanın en altından büromuza iletebilirsiniz.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Nedir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), sanığın hüküm giyse bile belli bir denetim süresi içinde ceza kararının uygulanmamasını ve bu süre zarfında kasıtlı suç işlememesini şart koşan özel bir ceza bireyselleştirme kurumudur (CMK md. 231). Diğer ceza bireyselleştirme yöntemlerinde, mahkeme kararı birtakım hukuki sonuçlar doğururken, HAGB kararıyla mahkeme, sonuç doğuracak şekilde bir karar açıklamamış, açıklamayı ertelemiştir.

HAGB kararı, suç işlemiş bir kişinin yaşamına, medeni haklarına veya siyasi haklarına herhangi bir kısıtlama getirmeden, adeta sanığa ikinci bir şans sunar. Bu karar, suç işlemiş bir kişiye karşı Ceza Hukuku müdahalesini askıya alır. Böylece sanığın hayatına minimal etki eder.

Hagb Şartları Nelerdir?

Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, HAGB kararı belirli şartlara tabi bir uygulamadır. Bu şartlar şunlardır:

• Sanığa verilen ceza iki yıl veya daha kısa hapis veya adli para cezası olmalıdır.
• Sanığın suçu, özel kanunlarda istisna suçlar arasında bulunmamalıdır.
• Sanık önceden kasıtlı bir suçtan mahkum olmamalıdır.
• Mahkeme, sanığın kişisel özellikleri ve duruşmasındaki davranışları göz önünde bulundurarak, yeniden suç işlemeyeceğine inanmalıdır.
• Mağdur veya kamunun zararı, tamamen aynen iade, suçtan önceki duruma getirme veya tazmin yoluyla giderilmelidir.
• Sanık, HAGB kararını kabul etmelidir.
• Sanık daha önce HAGB kararı almamış olmalıdır.

Hagb Bozulması Nasıl Olur?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumunda, sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Ancak 18 yaşından küçük çocuklar için denetim süresi 3 yıldır. Bu denetim süresi içinde sanık;

• Kasıtlı bir suç işlemez ve mahkeme tarafından belirlenen diğer yükümlülüklere uygun davranırsa, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak dava düşer. Bu durumda, yargılanan kişi davadan önceki hukuki durumuna geri döner.
• Sanık denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işler veya hakimin belirlediği yükümlülüklere aykırı davranırsa, açıklanması geri bırakılan hüküm mahkeme tarafından açıklanır. Bu durumda, önceden geri bırakılan hüküm yürürlüğe girer ve yeni işlediği suçtan ayrıca ceza almış olur.

Hagb 5 Yıl Doldu Ne Yapmalıyım?

Sanık, HAGB kararı sonucu 5 yıl boyunca denetim ve gözetime tabi tutulur. Bu süre zarfında, sanığın denetimli serbestliğe ilişkin yükümlülüklerini eksiksiz bir şekilde yerine getirmesi ve kasten yeni bir suç işlememesi şartıyla, mahkeme HAGB’yi kaldırarak davanın düşmesine karar verir. Bu, sanığın önceki cezai durumunun ortadan kalktığı ve yargılanmadan önceki hukuki statüsüne geri döndüğü anlamına gelir. 5 yılın sonunda herhangi bir işlem yapmanıza gerek olmaksızın ceza ortadan kalkar

Aynu Suçtan 2 Kez Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilir Mi?

Aynı suçtan dolayı iki kez HAGB kararı verilmesi mümkün değildir. HAGB kararı, suç işlemiş bir kişinin ikinci bir şans sunarken, bu şansa sahip olabilmesi için önceden hakkında bu tür bir karar alınmamış olması gerekmektedir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Sicile İşler Mi?

HAGB kararları, adli sicil kaydına eklenmez ve kendine özgü bir sistemde tutulurlar. Bu nedenle, HAGB kararı alan bir kişi adli sicilde sabıkalı olarak görülmez. HAGB, bir mahkûmiyet kararı olmadığı için adli sicile kaydedilmez ve sanığın suçlu kabul edilmesini engeller.

Sanık, HAGB kararıyla belirlenen denetim süresi olan 5 yıl içinde kasıtlı yeni bir suç işlemezse veya mahkeme tarafından 1 yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine tabi tutularak bu tedbire uyarsa, mahkeme davanın düşmesine karar verir. Bu durumda, HAGB kararına ilişkin kayıt da sistemden çıkarılır. Bu sayede, sanık için verilen ikinci bir şansın sonucu, suçlu olarak kabul edilmeden önceki hukuki statüsüne geri dönmesini sağlar.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Memuriyete Engel Mi?

Devletin güvenliğine, anayasal düzene karşı işlenen suçlar ile yüz kızartıcı suçlar kategorisine giren suçlardan verilen HAGB kararı, memuriyete alınmaya engel teşkil eder. Eğer bir kişi memuriyete alındıktan sonra bu tür suçlardan dolayı HAGB kararı alırsa, memuriyetle ilişkisi sona erdirilir. Ancak, yukarıda belirtilen suçlar dışında kalan diğer suçlar için verilen HAGB kararı memuriyeti etkilemez ve kişi memuriyetine devam edebilir.

Asker personel için ayrıca firar, amir veya üste taarruz, amire veya üste hakaret, emre itaatsizlikte ısrar, fesat, mukavemet, isyan gibi suçlardan verilen HAGB kararları, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiğin kesilmesini gerektirir. Bu, askeri disiplinin ve düzenin korunması amacıyla alınan bir önlemdir ve asker personelin bu tür suçlardan HAGB kararı alması, askeri hizmetten çıkarılmasına yol açar.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması İle Cezanın Ertelenmesi Arasındaki Fark Nedir?

HAGB ve cezanın ertelenmesi, bazen karıştırılan ancak farklı ceza hukuku kavramlarıdır. HAGB kararı, mahkeme tarafından hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve denetim sürecinin sonunda hükmün açıklanmamasını ifade eder. Sanık, denetim sürecini başarılı bir şekilde tamamlarsa, açıklanması geri bırakılan hüküm uygulanmaz. Bu durumda, sanığın adli sicil kaydına HAGB kararının herhangi bir yansıması olmaz. HAGB kararları, adli sicil kayıtları dışında ayrı bir sicilde tutulurlar.

Cezanın ertelenmesinde ise mahkeme tarafından mahkumiyet hükmü verilir ancak ceza infazı denetim süresi tamamlandığında ceza infaz edilmiş sayılır. Bu erteleme, adli sicil kaydına yansır. Yani ceza, infaz kurumu dışında tamamlandığı için kişinin adli sicilinde bu ertelenme kararı görülür. Bu iki kavram, ceza hukukunda farklı sonuçlar doğuran uygulamaları temsil eder ve dikkatle ayrılmalıdır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kaldırıldı Mı?

Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararla, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kurumuna ilişkin tüm hükümler iptal edilmiştir. Bu karar, 01.08.2023 tarihinde resmi gazetede yayınlanmış olup 1 yıl sonra 01.08.2024 yürürlüğe girecektir.

Anayasa Mahkemesi HAGB kararlarının başvurucu tarafından yargılamanın başında kabul edilmesi durumunda, adil yargılama hakkı güvencelerinin ilk derece mahkemesince sağlanıp sağlanmadığını denetlemek için istinaf kanun yolunun kullanılamadığını ve bu durumun hak ihlallerine yol açabileceğini vurgulamıştır. Sanık, HAGB kararı almasını kabul ederken istinaf yolundan feragat ettiği için anayasal geçerlilik koşullarını sağlamadığı ifade edilmiştir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ile ilgili aklınıza gelen her türlü soruyu aşağıdaki formu doldurarak büromuza iletebilirsiniz.