Ayıplı mal, taşınır eşya veya konut, arsa vb. taşınmaz şeyler; yazılım, ses, görüntü gibi elektronik ortamlarda kullanımı sağlanabilen gayri maddi malların tüketiciye teslimi anında ayıplı olmasıdır. Bu ayıp, tarafların kararlaştırdığı reyon ürüne uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özelliklere sahip olmaması durumudur. Tüketici işlemi olan satışlarda TKHK m. 8-12 hükümleri uygulanır. Tüketici işlemi olmayan adi satışlarda ise TBK m. 219-231 hükümleri uygulanır. Ticari satış olarak ifade edilen ve tarafları tacir olan satışlarda ise TTK m. 23/1-c hükmü uygulanır. Biz bu yazımızda Tüketicileri ilgilendiren hususların üzerinde duracağız. Ayıplı mal ile ilgili sormak istediğiniz soruları sayfanın alt kısmında bulunan form aracılığı ile bizlere iletebilirsiniz.
Ayıplı Mal Ne Demek?
Bir telefon aldınız ve eve gittiğinde arızalı olduğunu fark ettiyseniz ayıplı mal söz konusudur. Tüketici Hukuku bakımından öncelikle bir satıcı olması gerekir. Kamu tüzel kişileri de dahil ticari ya da mesleki faaliyetle tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel kişi satıcıyı ifade eder. Mal ise alışverişe konu taşınır eşya konut veya tatil amaçlı taşınmazlar gibi maddi; yazılım, görüntü ve ses gibi elektronik ortamda açılabilen gayri maddi malları ifade eder. Satıcıyla tüketici arasında gerçekleşen mal satışlarında malın kararlaştırılan özelliklerde olmaması ya da objektif olarak taşıması gereken özelliklere sahip olmaması halinde mal ayıplıdır. Ayıbın üç hali mevcuttur: Maddi, ekonomik ve hukuki ayıp. Maddi ayıp, malın fiziki özelliklerindeki eksikliği ifade eder. Ekonomik ayıp, maldan beklenen ekonomik getirilerdeki eksikliktir. Hukuki ayıp ise kamu hukuku dolayısıyla tüketicinin mülkiyet hakkından doğan yetkilerini kullanamamasıdır.
Ambalaj, etiket, internet sitesi veya reklamlarda belirtilen özelliklerden en az birini taşımayan mallarda ayıplıdır. Tüketicinin beklediği faydaları sağlamayan ya da azaltan mallar; benzeri ürünlerin taşıdığı özellikleri taşımayan maddi, ekonomik veya hukuki eksiklikler taşıyan mallar ayıplıdır. Kararlaştırılan sürede teslim edilmeyen ya da montajı yanlış yapılan mallarda ayıplı kabul edilmektedir. Montajı tüketiciye bırakılan mallarda montaj kılavuzundaki eksiklik veya yanlışlıktan doğacak yanlış montajlarda yine mal ayıplı kabul edilir. Tüketici Hukukunda maldaki ayıbın esaslı olmayan ayıp olması önemli değildir. Yani tüketici bakımından malın ayıplı kabul edilmesi için basit eksiklikler yeterlidir. Ayıp sözleşmenin kurulduğu anda ya da daha sonra fark edilebilir. Sözleşmenin kurulduğu anda fark edilebilecek aşikâr bir ayıp söz konusu ise sözleşmeye aykırılıktan söz edemeyiz. Maldaki ayıp teslim anında olmalıdır. Teslimden itibaren 6 ay içinde çıkan ayıplar teslim tarihinde var sayılır ancak aksini ispat mümkündür.
Ayıplı Hizmet nedir?
Sözleşmede belirlenen sürede başlamayan veya taraflarca kararlaştırılan objektif özellikleri taşımayan hizmet, ayıplı hizmettir. Sağlayıcı tarafından bildirilen, internet sitesi veya reklamlarda belirtilen özelliklerden en az birini sağlamayan hizmetler; maddi, ekonomik veya hukuki eksiklikler taşıyan ayıplı hizmetlerdir.
Satıcının Ayıptan Sorumluluğu Nasıl Olur?
Öncelikle malın kararlaştırılan özelliklerde olmaması ya da objektif olarak taşıması gereken özelliklere sahip olmaması gerekir. Yani 32 GB’lık telefon kararlaştırılmışken 16 GB’lık telefon satılmamalıdır. Her telefonda olduğu gibi arama yapabilen bir telefon olması gerekir. Ayıbın teslim anında mevcut olması gerekir. Teslimden itibaren 6 ay içinde ortaya çıkan ayıbın teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Ayıp tüketici tarafından fark edilebilir olmamalı veya fark edilmesi tüketiciden beklenmemelidir. Bir diğer ifade ile ayıp aşikâr olmamalıdır. Satıcının hafif kusurlu olduğu hallerde sorumsuzluk anlaşması yapılabilir. Ağır kusurlu olunan hallerde yapılacak sorumsuzluk sözleşmesi geçersizdir. Ayıp hafif ise herhangi bir sorumsuzluk anlaşması yapılmamış olmalıdır. Anılan bu şartların varlığı halinde satıcının ayıptan sorumluluğu doğar ve tüketici seçimlik haklarını kullanabilir.
Tüketicinin Seçimlik Hakları Nelerdir?
Malın ayıplı olması halinde tüketici; Malı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönebilir. Malı alıkoyup eksiklik oranında satış bedelinden indirim isteyebilir. Aşırı olmamak kaydıyla masrafları satıcıya ait olmak üzere malın ücretsiz onarılmasını isteyebilir. Mümkünse, malın ayıpsız misli ile değiştirilmesini isteyebilir. Görüldüğü üzere malın ayıplı olması halinde tüketiciye dört tane seçimlik hak sunulmaktadır. Tüketici bunlardan herhangi birini talep etmesi halinde satıcı bu talebi karşılamak zorundadır. Tüketici bunların yanında tazminat isteme hakkına sahiptir. Bu hakkını Borçlar Kanunu genel hükümlerince talep edebilecektir. Satıcı kusursuz olduğunu ispat etmedikçe tazminat ödemekle yükümlüdür.
Ayıplı Mal Bildirim Süresi Kaç Gün?
Tüketici Hukukundan kaynaklanan ayıp halinde gözden geçirme veya açık-gizli ayıp ayrımı olmaksızın bildirim külfeti yoktur. Genel hükümlere göre ayıp konusunda gözden geçirme ve ihbar külfeti söz konusudur. Borçlar Kanunu hükümlerine göre alıcı malı somut olayın şartlarına göre imkan bulduğunda gözden geçirmeli ve ayıp görmesi halinde bunu uygun sürede satıcıya bildirmelidir. Uygun süre somut olayın şartlarına göre değerlendirilecektir. Uygun sürede bildirim yapılmaz ise alıcı malı satın almayı kabul etmiş demektir. Olağan gözden geçirmeyle fark edilemeyecek bir ayıp söz konusu ise uygun sürede bildirim şartı aranmaz ancak ayıbın ortaya çıkması halinde derhal satıcıya bildirilmelidir. Ticari satışlar da ayıp açıkça belli ise iki gün içinde durumun satıcıya ihbarı gerekir.
Ayıplı Mal Davası Nasıl Açılır?
Satıcı, ayıplı maldan kaynaklanan sorumluluğundan ötürü tüketicinin talep ettiği seçimlik hakkı sağlamazsa, dava yoluna gidilebilir. 2021 yılı için değeri 7.550₺ altında olan tüketici uyuşmazlıklarında ilçe tüketici hakem heyeti görevlidir. Değeri 7.550₺ üzerinde ve 11.330₺ altında olan tüketici uyuşmazlıklarında il tüketici hakem heyeti görevlidir. Değeri 11.330₺ üzerinde olan tüketici uyuşmazlıklarında ise tüketici mahkemesi görevlidir. Tüketici mahkemesi görev alanına giren tüketici uyuşmazlıklarında ise dava şartı olarak arabuluculuk ön görülmüştür. Zorunlu arabuluculuk süreci sonunda taraflar anlaşamaz ise dava yoluna gidilebilecektir.
Ayıplı Mal Dava Dilekçesi Nasıl Yazılır?
İSTANBUL ANADOLU ( ) TÜKETİCİ MAHKEMESİNE
DAVACI :
VEKİLİ : Av. Caner Besler
DAVALI :
KONU : Dava dilekçemizin sunulmasından ibarettir.
1-) Müvekkilim 01.06.2020 tarihinde davalı taraftan … marka … model ve … renginde telefon satın almıştır. Satın alınan telefonun bedeli dava tarihi itibarıyla 17.500₺
2-) Telefon kullanılmaya başladıktan sonra arama yaparken ahizesinden ses gelmediğini fark etmiştir.
3-) Bunun üzerine müvekkilim satıcıya başvurmuştur ve satıcı, ürünün defolu olduğunu müvekkilime bu başvuru üzerine bildirmiştir.
4-) Müvekkilimin satın aldığı telefondan gerekli olan özelliğin olmaması nedeniyle telefondan beklediği yararı sağlamayacağı anlamına gelmektedir.
5-) Satıcıdan satılanın ayıpsız benzeri ile değiştirilmesi için talepte bulunulmuşsa da bu talep reddedilmiş ve bu davayı açma zorunluluğu hasıl olmuştur.
HUKUKİ NEDENLER : Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili sair mevzuat
HUKUKİ DELİLLER : Fatura, bilirkişi
NETİCE VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle; ayıplı malın ayıpsız benzeri ile değiştirilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa tahmilini sayın mahkemenizden saygılarımla arz ve talep ederim.12.11.2020
Ayıplı Mal Zamanaşımı Ne Kadar?
Ayıplı malda açık veya gizli ayıp söz konusu olduğu hallerde zamanaşımı süresi teslim tarihinden itibaren 2 yıldır. Bu süre sözleşme ile daha uzun bir süre olarak belirlenebilir. Konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar, ayıp halinde 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bu süreler seçimlik hakların kullanılması bakımındandır. Ayıptan doğan zararların tazmini hakkında zamanaşımı ise Borçlar Kanunu genel hükümleri gereği 10 yıldır. İkinci el satışlarda ise ayıplı maldan sorumluluk süresi 1 yıldır. İkinci el konut veya tatil amaçlı taşınmazlarda bu süre 3 yıldır. Ayıp gizlenmiş ya da ağır kusur söz konusu ise zamanaşımı süreleri uygulanmaz. Ayıplı mal ile ilgili sormak istediğiniz soruları sayfanın alt kısmında bulunan form aracılığı ile bizlere iletebilirsiniz.